انجمن پیام سبز دانشگاه جیرفت
احترام به طبیعت،احترام به خالق هستی استانجمن پیام سبز دانشگاه جیرفت
احترام به طبیعت،احترام به خالق هستی استگرمشدن زمین یا گرمایش زمین (Global Warming)
از سال ۱۸۸۰ اندازه‌گیری دمای هوای کره زمین آغاز شده‌است و تا کنون نیز ادامه دارد. پیش‌بینی میشود تا سال ۲۰۱۴ زمین شاهد رکورد بی‌سابقه «گرم شدن» باشد. همچنین گفته میشود گرم شدن کره زمین، در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و طوفان‌های وحشتناک خواهد شد.
در مورد دلایل این پدیده، یک سری از تئوری‌ها بر تأثیر گازهای گلخانه‌ای بر این فرآیند مبتنی است و برخی دیگر فرآیندهایی نظیر فعالیت‌های آتشفشانی و زمین گرمایی و همچنین فعالیت‌های خورشیدی را دلیل این پدیده می‌دانند. استناد این دانشمندان برای گفته‌های خویش، وقوع دوره‌های سرد و گرم در طول مدت زمانی است که از عمر زمین می‌گذرد.
به عقیده بسیاری از دانشمندان با افزایش آگاهی‌های عمومی، مصرف بهینه سوخت و انرژی، افزایش سطح فضای سبز و جلوگیری از تخریب جنگل‌ها، بازیافت مواد و استفاده از انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی مانند باد و خورشید میتوان این پدیده و اثرات منفی آن بر زندگی بشر را کنترل کرد.
در نشست آب‌وهوایی کانکون مکزیک که در ماه دسامبر ۲۰۱۰ تشکیل شد ۱۹۳ کشور شرکت‌کننده تصمیم گرفتند تا صندوقی ۱۰۰ میلیارد دلاری را به منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در مبارزه با گرمایش زمین تأسیس کنند. سال ۲۰۱۰ به گزارش سازمان جهانی هواشناسی گرمترین سال تاریخ زمین تعیین شده است.
علل
هیات بین‌المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) می‌گوید تغییرات جوی که در سراسر جهان مشاهده میشود به احتمال خیلی زیاد ناشی از عواملی است که بشر در آنها دست دارد. آکادمی ملی علوم آمریکا نیز فعالیت انسان‌ها و تولید گازهای گلخانه‌ای را علت اصلی این پدیده معرفی میکند.
دانشمندان با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از گیاهان، یخچال‌ها و سایر نمونه‌ها به این نتیجه دست یافته‌اند و معتقدند که این تحقیقات به‌طور قطعی تایید میکند که فعالیت‌های انسانی بر آب و هوا تأثیر می‌گذارد.
ولی برخی دانشمندان معتقدند که افزایش حرارت در سال‌های اخیر را میتوان به فعالیت‌های خورشیدی و تابش آن نسبت داد. این گروه میگویند تصاعد دی‌اکسیدکربن و سایر گازهای گلخانه‌ای کمتر از آن است که تغییرات مشاهده شده را توجیه کند.
همچنین نابودی و آتش‌سوزی جنگل‌ها به عنوان یکی از دلایل گرم شدن دمای زمین مطرح شده‌است. درحقیقت درختان با جذب دی اکسید کربن، آن را ذخیره می‌نمایند که در اثر سوختن، آن را آزاد می‌نمایند. بنابراین آتش‌سوزی در جنگل‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل افزایش میزان دی‌اکسید کربن در اتمسفر و درنتیجه گرم شدن زمین مورد توجه قرار بگیرد. شایان ذکر است که رویداد ال‌نینیو میزان گرمای زمین را به طور موقت افزایش میدهد.
بی‌شک انسان در آنچه امروزه به عنوان گرم شدن جهانی از آن یاد میشود، نقش مؤثری داشته است. دخالت و برداشت بی حد و حصر نوع بشر در طبیعت باعث دگرگونی عظیمی شده که نمی‌توان آن را انکار نمود. اما در طول تاریخ مسکونی شدن زمین این اولین باری نیست که این سیاره آبی به شدت گرم میشود. دوره‌های بی‌اندازه گرم و یا سرد زمین نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم عوامل متعددی است که از قلب این سیاره آغاز شده و تا عمق فضا پیش میرود. از جمله عوامل طبیعی گرم شدن زمین میتوان به دوره‌های فعالیت خورشیدی، فوران آتشفشان‌های بزرگ٬ چرخه‌های میلانکوویچ٬ گردش دماشوری اقیانوس و برخورد سیارک‌ها یا دنباله‌دارها اشاره کرد.
اثر گلخانه ای
طی دو میلیون سال گذشته متوسط دمای سالانه زمین چندین درجه سانتیگراد بالا و پایین رفته که این روند سرد و گرم شدن و این تغیرات آثار عمده ای بر انسان گذاشته است .
در این مورد که آیا گرمایش جهانی ناشی از انتشار گاز های گلخانه ای یا سرمایش جهانی ناشی از ذرات معلق در حال وقوع است ٬ هنوز بین دانشمندان اختلاف نظر است .
تحقیقات نشان می‌دهند بین افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد.
زمین مقداری از انرژی خورشید را جذب میکند و باقی آن را منعکس می‌نماید.در طی این فرآیند طول موج نور تغییر پیدا میکند. بعضی از گازهای موجود در جو زمین، این تابش خروجی را جذب می‌کنند. این تابش عمدتاً در محدوده فروسرخ است. مولکول گازهای گلخانه‌ای، بسیار بیشتر از سایر گازها نور مادون قرمز را جذب میکند. جذب انرژی توسط مولکولهای گاز سبب جنبش مولکول و افزایش انرژی آن میشود. وقتی این اتفاق در مقیاس بزرگ رخ دهد، مانند این است که زمین را با یک پتو پوشانده‌ایم. دمای کل نواحی زمین افزایش می‌یابد. این پدیده اثر گلخانه‌ای و گازهایی که در آن موثرند، گازهای گلخانه‌ای نامیده می‌شوند.
منظور از گرمایش جهانی افزایش طبیعی یا انسان گسیخته متوسط دمای اتمسفر در نزدیک سطح زمین است. دمای نزدیک سطح زمین تحت تاثیر عوامل متعددی است از جمله : مقدار آفتابی که زمین دریافت میکند و مقدار آفتابی که زمین منعکس میکند ٬ نگهداشت گرما بر اثر هواسپهر ٬ تبخیر و چگالش بخار آب.
نور خورشید که به زمین میرسد ٬ اتمسفر و سطح زمین را گرم میکند . بنابراین اتمسفر و زمین حرارت آن را به صورت تابش های مادون قرمز باز میتاباند.این بازتاب ها توسط گازهای متعددی از جمله گاز کربنیک ٬ متان٬ و انواع کلرو فلورو کربن ها(CFCs) مجددآ جذب شده و اتمسفر را گرم میکند . این به دام اندازی گرما شبیه به کار گلخانه است به همان دلیل به این فر ایند اثر گلخانه ای میگویند . اما فر ایند اصلی گرم کننده در گلخانه محدودیت سرد شدن آن از طریق محدودیت چرخش هوا (باد) به علت بسته بودن محفظه شیشه ای است و با آنچه در اتمسفر رخ میدهد متفاوت است ٬ به همین دلیل بهتر است پدیده گلخانه ای را اثر هواسپهری بنامند. زمانی تصور میشد که دمای زیاد درون گلخانه در اثر صافی عمل نمودن یک طرفه شیشه است اما امروزه دریافته اند که درون گلخانه عامل اصلی جلوگیری از سرد شدن همان همرفتی ( انتقال هوا به طرف بالا یا پایین در اثر حرارت ) است.
حدود ۸۵٪ از کل گرمایش گلخانه ای در سطح زمین مربوط به بخار آب در اتمسفر است ٬ و ۱۲٪ گاز های گلخانه ای. نگرانی درباره افزایش بخار آب نیست ٬ نگرانی اصلی در باره انتشارات گاز های گلخانه ای مخصوصآ گاز کربنیک است که در اثر فعالیت های انسانی حاصل میشود.
گاز های گلخانه ای : گاز کربنیک ٬ متان ٬ CFCs ٬ اکسید های ازت و اوزون در لایه پایینی تروپسفر است. که همگی در سال های اخیر به شدت افزایش یافته و مقدار زیادی از تابش های مادون قرمز منتشر شده از زمین را جذب میکند.از راههای کاهش این گاز ها ٬ استفاده از انرژی های تجدید پذیر به جای سوخت های فسیلی است .
گاز کربنیک از راههای متعددی وارد اتمسفر میشود که در راس آنها سوزاندن سوخت های فسیلی توسط انسان است. ۵۰-۶۰ درصد اثر گلخانه ای مربود به گاز کربنیک است که در ارتباط با مسئله گرمایش جهانی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
تراکم گاز کربنیک در اتمسفر روند رو به رشدی داشته به طوری که در حدود ۱۳۰ سال پیش در آغاز انقلاب صنعتی حدود ۲۸۰ppm بوده ٬ در حال حاظر ۳۵۰ppm است و انتظار میروند تا سال ۲۰۵۰ به ۴۵۰ppm برسد. انسان با قطع درختان ٬ سوزاندن سوخت های فسلی و تبدیل سنگ آهک به سیمان مو جب بر هم زدن چرخه کربن و در نتیجه افزایش Co2 شده است.
در رابطه با متان مشخص شده که تالاب ها تجزیه مواد گیاهی توسط باکتری های بی هوازی در تالاب های آب شیرین ٬ موریانه ها طی مراحل فرآوری چوب و باز دم نشخوار کنندگان پس از گوارش سهم عمدهای در رها سازی این گاز دارد. در بین فعالیت های انسانی میتوان به شالیکاری فعالیت های بی هوازی شالیزارهای غرقاب آزاد٬ سوزاندن هیزم و پرورش گاو اشاره نمود .
اگر به انتشار گاز های گلخانه ای به خصوص گاز کربنیک همچنان ادامه دهیم انظار میرود که میانگین دمای زمین تا سال ۲۰۳۰ ٬ ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد افزایش یابد به طوری که تغیرات نواحی قطبی به طور عمده ای بیش از این خواهد بود و پس از ذوب شدن یخهای قطبی و افزایش سطح آب اقیانوس ها ٬ مناطق ساحلی و زمین های کشاورزی زیادی زیر آب فرو روند. همچنین پیش بینی میشود بسیاری از مناطق هندوستان و بنگلادش و برخی کشور های اروپایی که در اطراف ساحل وجود دارند از بین بروند.
پیامدها
گرم شدن زمین باعث شده‌است که دمای داخلی یخچال‌های طبیعی واقع در نقاط مختلف جهان از جمله یخچال‌های واقع در شمالگان، جنوبگان و چین افزایش پیدا کند و در نتیجه با آب‌شدن تدریجی، حجم زیادی از ذخایر این یخچال‌ها ذوب شود. این مساله از آنجا حائز اهمیت است که این یخچال‌ها بخش عمدهای از ذخایر آب آشامیدنی جهان را تشکیل می‌دهند . بنابراین منابع آب آشامیدنی سالم رو به کاهش می‌گذارد و احتمال شیوع بیماری‌هایی که از طریق آب آشامیدنی ناسالم شیوع می‌یابند، بیشتر میشود. طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌هایی که از تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین ناشی میشود، هر ساله باعث مرگ و میر ۸۰ هزار نفر در کشورهای آسیایی میشود.
تاثیرات ونتایج گرمایش جهانی
بنابراین خودتان را آماده اثراتی عجیبی مانند آتشسوزیهای جنگلی شدید، ناپدیدشدن دریاچه‌ها، آلرژی‌های غیرعادی، و تهدید ظهور مجدد بیماری‌هایی که از مدت‌ها پیش ناپدید شده بودند.
1- آلرژی‌های غیرعادی
در طول چند دهه گذشته تعداد بیشتر و بیشتری از آمریکاییان به آلرژی‌های فصلی و آسم مبتلا شده‌اند. گرچه تغییرات سبک زندگی و آلودگی ننمن است نهایتا افراد بیشتر به عوامل آلرژی‌زای هوابرد مستعد کند، پژوهش‌ها نشان داده‌اند میزان بالاتر دی‌اکسید کربن و درجه حرارت بالاتر ناشی از گرمایش جهانی باعث میشود که گیاهان زودتر شکوفا شوند و گرده‌های بیشتری تولید کنند.
با وجود مواد آلرژی‌زای بیشتر، فصل آلرژی می‌تواند بیشتر به طول انجامد.
2- ناپدید شدن منابع آب سطحی
پژوهش‌ها در مورد اینکه این آب‌های ناپدیدشده به کجا رفته به احتمال اشاره میکند، این دریاچه‌ها به زمین زیر خود فرورفته‌ند. هنگامی زمین‌های به طول دائم یخ‌زده ذوب می‌شوند، آب دریاچه می‌تواند از طریق خاک نشت کند، و آب دریاچه خالی شود.
یک پژوهشگر این پدیده را به درآوردن توپی وان آب تشبیه میکند. هنگامی دریاچه‌ها ناپدید می‌شوند، زیست‌بوم‌ها از بین میروند و جاندارانی که در آنها زندگی می‌کنند، نیز خانه‌شان را از دست می‌دهند.
3- شکوفایی در قطب‌ها
پژوهش‌های نشان داده‌اند در خاک‌های جدید در این مناطق نسبت به خاک‌های قدیمی میزان بالاتری کلروفیل- فراورده فتوسنتز- دیده میشود.
4 – پوست‌های ظخیم تر
اما یک بررسی نشان داده است برخی از این جانداران صدف‌دار در هنگام وجود دی‌اکسیدکربن بیشتر راحت‌تر غلاف‌های‌شان را می‌‌سازند. بنابراین اثرات دی‌اکسیدکربن ممکن است میان حیوانات متفاوت کاملا فرق کند.
5- ویرانه‌های ویران‌شده
افزایش سطح دریاها و تحولات جوی شدیدتر بالقوه می‌تواند این مکان‌های جایگزین‌ناپذیر را تخریب کند. سیلاب‌های ناشی از گرمایش جهانی از پیش به یک محل با سابقه 600 ساله، سوکوتایی،را که زمانی پایتخت پادشاهی تایی (تایلند باستانی) بود، آسیب رسانده است.
6- بقای اصلح
از انجایی که گیاهان زودتر شکوفا می‌شوند، حیواناتی که منتظر می‌مانند تا زمان معمول مهاجرت‌شان شروع شود، بعید است این همه غذا را از دست بدهند و بروند. جانورانی که می‌توانند ساعت درونی زیستی‌شان را دوباره تنظیم کنند و آنها به جلو بکشند،بخت بهتری برای تولید بچه‌هایی دارند که می‌توانند زنده بمانند و اطلاعات ژنتیکی‌شان را منتقل کنند، و به این ترتیب مشخصات ژنتیکی کل جمعیت آنها تغییر میکند.
7- آب‌رفتن گونه‌های جانوری
در حالیکه درجه حرارت افزایش می‌یابد، به نظر میرسد برخی از گونه‌های حیوانی در حال کوچکتر شدن هستند. به نظر میرسد این تغییر در مقیاس کل اجتماعات جانوری و نیز گونه‌های منفرد حیوانات در حال رخ دادن است.
گونه‌های کوچکتر در رقابت با گونه‌های برنده می‌شوند؛ به نظر میرسد حیوانات کم‌سن‌تری حضور دارند، و برخی از حیوانات برای سن خود کوچکتر هستند.این پدیده در گونه‌های مختلف جانوری از ماهی گرفته تا گوسفند استرالیایی دیده شده است.
8- ماهواره‌ای پرسرعت‌تر
اما در میزان دی‌اکسیدکربن در لایه بیرونی اتمسفر در حال افزایش است. هنگامی که مولکولهای دی‌اکسید کربن در لایه‌های پایین‌تر هنگام برخورد با یکدیگر انرژی را به صورت حرارت آزاد می‌کنند، هوا گرمتر میشود، اما در بیرونی‌ترین لایه اتمسفر مولکول‌ای پراکنده به ندرت برخورد میکند، و انرژی خود را به صورت پرتوتابی آزاد میکند، و هوای اطراف‌شان را سرد میکند.
هنگامی که دی‌اکسیدکربن بیشتری در این لایه فوقانی اتمسفر وجود داشته باشد، این پدیده سرد شدن شدت می‌گیرد، و باعث می شود هوا به سمت پایین بیاید. بنابراین اتمسفر در این ناحیه رقیق‌تر میشود و اصطکاک کمتری بر ماهواره‌ها وارد می‌‌آورد.
9- کوه‌های سربرآورنده
در حالیکه یخچال‌ها ذوب می‌شوند، این وزن آزاد میشود، و سطح زمین به تدریج به بالا باز می‌گردد. به علت اینکه گرمایش جهانی ذوب این یخچال‌ها را سرعت بخشیده است، این کوه‌ها با سرعت بیشتری بالا می‌آیند.
10- آتش‌سوزهای شدید جنگلی
گرمایش جهانی، علاوه برذوب کردن یخچال‌ها و ایجاد توفان‌های حاره‌ای شدیدتر، ایجاد آتش‌سوزهای جنگلی را هم در آمریکا افزوده است. در ایالات غربی آمریکا، در طول چند دهه گذشته، آتشسوزیهای جنگلی بیشتری رخ داده است، و مناطق وسیع‌تری را برای مدت طولانیتری سوزانده است.دانشمندان این آتش‌سوزی‌ها را درجه‌حرارت‌های بالاتر و ذوب زودرس یخ‌ها مرتبط می‌دانند.هنگامی که بهار زودتر شروع شود و باعث ذوب زودتر یخ‌ها شود، مناطق جنگلی خشک‌تر می‌شوند و برای مدت طولانیتری به این حال باقی می‌مانند، و در نتیجه احتمال آتش‌سوزی‌آنها افزایش می‌یابد.
